Ülkemizde özellikle yaz aylarının en eğlenceli aktivitelerinden biri olan plaj voleybolu, profesyonel turnuvalarda, olimpiyatlarda sporcuların yarıştığı ciddi bir disiplin olarak karşımıza çıkıyor. Kum üzerinde oynandığı için adı plaj voleybolu olan spor, hem eğlenceli hem de vücudu hareketlendiren özelliğiyle her geçen gün daha çok rağbet görüyor.
Plaj voleybolunun çok sevilmesinde fazla ekipman gerektirmemesinin, kurallarının basit olmasının da etkisi bulunuyor. Çoğunlukla çıplak ayakla oynana spor için 2 kişilik iki takım kıyasıya mücadele ediyor. Plaj voleybolunun salon voleybolundan tek farkı oyuncu sayısı değil. Kurallardan saha boyutlarına kadar birçok değişik kural ve özellik iki sporu birbirinden ayırıyor. Klasik salon voleybolundan ilhamla doğan plaj voleybolunun tarihi 20. yüzyılın ilk yıllarına ulanıyor.
Plaj Voleybolu Tarihi
İlk kez 1915 yılında oynanan oyun, salon sporlarına alışkın spor dünyası için yeni bir faaliyet alanını işaret ediyordu. Plajda oynanan profesyonel karşılaşma, kıyasıya rekabeti salonlardan sıcak kumlara, mavi sahillere taşıyordu.
İlk olarak, Hawaii’de Hawai Dirsekli Kano Kulübü (Outrigger Canoe Club) tarafından oynanan plaj voleybolunun, dalga olmadığı için sörf yapamayan sörfçülerin boş vakitlerini değerlendirmek için denediği bir etkinlik olduğu kayıtlara geçiyor. Plaj kulüplerinin yavaş yavaş kurulmaya başlanmasıyla 1924 yılında ilk plaj voleybolu turnuvasının düzenlendiği biliniyor. 1930 yılında, 4 kişiyle oyun denemesi yapıldığı ve iki kişilik plaj voleybolu kuralının geliştiği not ediliyor. İlk oyunun 6 kişiyle oynandığı ifade ediliyor, zaman içinde yaygınlaşan plaj voleybolu sporu, bugün iki kişiden oluşan takımların mücadelesine sahne oluyor.
Dünya çapında Uluslararası Voleybol Federasyonu (FIVB) bünyesinde bulunan plaj voleybolu, olimpik bir branş olarak tescilini ise 1996 Yaz Olimpiyat Oyunları öncesinde alıyor. Günümüzde dünyanın dört bir yanında büyük turnuvaları ve yaz olimpiyat oyunlarında yarışları keyifle izlenebiliyor.
Plaj Voleybolu Nasıl Oynanır?
File ile ikiye ayrılan kum saha üzerinde iki takım arasında oynanan spor, plaj voleybolu adını alıyor. Oyun boyunca topun filenin üzerinden atlayarak rakip yarı sahasının oyun alanının içinde yere değmesi hedefleniyor, bu şekilde sayı alınıyor. Oyuna kura sonrası atılan servis ile bağlanıyor. Servisle rakip alana gönderilen topun, sahada yere değmemesi için mücadele başlıyor. Takımların topu rakip alana göndermeden 3 kez vurma hakkı bulunuyor. 3 hak arasında blok teması da sayılıyor. FIVB Dünya Müsabakalarında, kurallar gereği maç boyunca koçluk yapılmasına izin verilmiyor. Rally sayı sisteminde puan kazanılan oyunlarda bir rally kazanan takım bir sayı alıyor. Servisi karşılayan takım sayı aldığında servis atma hakkını da eline geçiriyor.
Servis hatası yapıldığında, top karşı sahaya ulaşmadığında, rakip takım rally kazanıyor. Set kazanmak için en az 2 sayı fark olması ve 21 sayısına ulaşmak şart koşuluyor. Bu sayıya ulaşan ilk takım seti alıyor, bu kural netice seti olan 3. set için geçerli sayılmıyor. Eğer sayılarda 20-20 eşitlik varsa, oyun iki sayılık fark oluşana dek devam ediyor. Netice setinde, 15 sayı üzerinden en az iki sayı fark aranıyor. İki seti alan takım maçı kazanıyor, eğer 1-1 beraberlik varsa netice seti yani 3. set oynanıyor.
Plaj voleybolunda da salon voleybolu gibi yarı saha değişimi yapılıyor. Ancak bu kez set arası beklenmiyor. Takımlar ilk iki sette 7 sayıda bir, 3. sette ise her 5 sayıda oyun alanı değiştiriyor. Set araları daima 1 dakika sürüyor. Ayrıca her takımın her set için 30 saniyelik 1 mola hakkı bulunuyor. FIVB Dünya Müsabakalarında, kurallara göre 1. ve 2. setlerde takımların sayılarının toplamı 21’e ulaştığında, 30 saniyelik 1 teknik mola otomatik olarak uygulanıyor.
Plaj Voleybolu İçin Gerekli Kıyafet ve Ekipmanlar Nelerdir?
Oyuncuların temel kıyafetleri şort veya mayodan oluşuyor. Turnuva yönetmeliğinde açıklanan zamanlar hariç, forma giymek isteğe bağlı tutuluyor. Oyuncular aksesuar olarak şapka kullanabiliyor. FIVB’nin Dünya Müsabakaları kuralları gereğince, aynı takımın oyuncularının aynı renk ve model kıyafet giymesi gerekiyor. Başhakem izin verdiği zamanlarda oyuncular çıplak ayakla oyun oynayabiliyor. Ayrıca, üstsüz oynamaya izin verildiyse oyuncu numaraları şortlarda yazıyor. Eğer forma giyiliyorsa, numaralar göğüs kısmında yer alıyor.
Oyuncuların takı, mücevher, iğne gibi eşyalar kullanması uygun görülmüyor. Spora uygun ve oyuncular için risk oluşturmayacak gözlükler takılabiliyor. Amatör oyunlarda plaj voleybolu oynayanlar erkek deniz şortu ve tişörtlerle etkinlik gösterebiliyor.
Plaj Voleybolu ile Salon Voleybolu Arasındaki Temel Farklar Nelerdir?
- Plaj voleybolu oynanacak yarı sahanın boyunun 8 metre olması gerekiyor. Voleybolda yarı saha 9 metre ölçülüyor. Tam oyun alanı ölçüsü salon voleybolunda 18 x 9 m oluyor, plaj voleybolunda ise 16 x 8 m tercih ediliyor.
- Salon voleybolunda oyuncular siyah, beyaz veya bej spor ayakkabı giyerken plaj voleybolunda genellikle çıplak ayak oynamak tercih ediliyor.
- Voleybolda bir takımda 6 kişi oynarken plaj voleybolunda 2 kişilik takımlar yarışıyor.
- Plaj voleybolunda oyuncuların spor şapka giydiği görülürken salon voleybolunda şapka kullanılmıyor.
- Klasik voleybolda sert zeminde oyun gerçekleşiyor. Plaj voleybolunda kum zeminde mücadele veriliyor.
- Salon voleybolunda orta çizgi, ön bölge, oyuncu değiştirme bölgesi, ısınma sahası, ceza alanı ve hücum çizgisi varken plaj voleybolunda orta çizgi, ön bölge, oyuncu değiştirme bölgesi, ısınma sahası, ceza alanı ve hücum çizgisi bulunmuyor.
- Salon sporunda 9.5 metre uzunluğunda file kullanılıyor, plaj voleybolunda bu uzunluk 8.5 metre oluyor.
- Voleybolda koç varken plaj voleybolunda koç yer almıyor.
- Voleybolda 3 set alan oyun kazanıyor, plaj voleybolunda 2 set galibiyet getiriyor.
- En az iki sayı farkla 25 sayı alan takım voleybolda galip oluyor, plaj voleybolunda en az 2 sayı farkla 21 sayıya ulaşan ilk iki seti alıyor.
- Voleybolda oyuncu değişikliği yapılabiliyor, plaj voleybolunda takımların oyuncu değiştirme hakkı bulunmuyor.
- Voleybolda pozisyon hatası, perdeleme hatası, parmak plase varken plaj voleybolunda bunlar bulunmuyor.
- Voleybol oyununda her takım her sette 2 mola kullanabiliyor. Plaj voleybolunda mola hakkı her sette birle sınırlandırılıyor.
- Voleybolda 8. ve 16. sayılarda teknik mola alınıyor. Plaj voleybolunda sayı toplamı 21 olduğunda teknik molaya geçiliyor.
- Voleybolda yarı saha değişimi set aralarında yapılıyor yalnızca son sette 8. sayıda saha değişiyor. Plaj voleybolunda ise takımlar ilk iki sette her 7 sayıda, netice setinde ise her beş sayıda bir yarı saha değişimi yapıyor.
- Plaj voleybolunda çizgi hakemlerinde havlu olduğunu görebilirsin. Havlular, gözlüklerini silmek isteyen oyuncular için çizgi hakemleri tarafından taşınıyor. Salon voleybolunda ise havlu bulunduran bir çizgi hakemi görülmüyor.
- Salon voleybolunda oyuncular forma ve şort giyerken plajda genellikle bikini takımlarıyla oyun gerçekleşiyor. Oyuncular isterse forma da giyebiliyor.
Plaj voleybolu oynarken giyilmese de plajda kullanılabilecek çeşit çeşit erkek terlik ve kadın sandalet modelleri Skechers koleksiyonunda yer alıyor. Yazın en keyifli günlerinde sen de Skechers spor giyim ve ayakkabı ürünleriyle kendini zorlu yarışlara hazırlayabilirsin. Nem ve hava transferi sağlayan, spora özel tasarlanmış kumaşları, ayaklara gereken desteği vererek konfor sunan ayakkabıları Skechers’tan sipariş verebilirsin.
